Ministeries

Basisonderwijs

Het ministerie van OCW werkt aan inclusief onderwijs. Ieder kind heeft het recht om mee te doen en zich volledig te kunnen ontwikkelen. Dat begint op school. Het onderwijssysteem gaat nu nog uit van de gemiddelde leerling. Als een kind hier niet bij past, dan schrijft het systeem voor dat het kind extra ondersteuning nodig heeft of naar het speciaal onderwijs moet. Dit maakt het moeilijk om een samenleving te creëren waarin diversiteit normaal is. Daarom werkt het ministerie van OCW samen met andere partijen aan inclusief onderwijs, wat hier in grote mate aan kan bijdragen.

Werkagenda Route naar inclusief onderwijs

In samenwerking met de betrokken partijen is begin dit jaar de werkagenda Route naar inclusief onderwijs 2035 opgesteld. Hierin staat wat OCW in 2035 wil bereiken met inclusief onderwijs. De contouren van deze werkagenda bestaat uit zes actielijnen:

• Normaliseren van inclusief onderwijs
• Laagdrempelige hulp in en nabij school
• Organiseren van een dekkend onderwijsaanbod
• Toegankelijke en inclusieve huisvesting
• Toerusten van school en personeel
• Regelruimte creëren in leerpad en ontwikkeling

Komend jaar werkt OCW samen met de partijen aan de concrete plannen om de doelen te bereiken.

Mbo

Het ministerie van OCW kijkt samen met andere partijen hoe zij mbo-studenten met een ondersteuningsvraag het beste kunnen begeleiden. Dit doen ze onder met de Verbeteragenda passend onderwijs (2020-2025). In dit plan staan vier actielijnen:

1. De verbetering van de intake en aanmelding van studenten
2. De daadwerkelijke ondersteuning van studenten
3. De begeleiding naar en bij stage en de eerste stappen naar werk
4. De samenwerking van het onderwijs en de partners in het sociaal domein, zoals gemeenten

Stagepact

Ook heeft het ministerie van OCW met andere organisaties, zoals de MBO Raad, VNO-NCW, FNV en AOb, de overeenkomst Stagepact mbo gesloten. Hierin staan afspraken om discriminatie tijdens stages te voorkomen en ervoor te zorgen dat studenten een eerlijke vergoeding krijgen. Ook zijn er handige hulpmiddelen gemaakt om dergelijke stagediscriminatie tegen te gaan, zoals een toolbox en een checklist voor scholen.

Hbo & wo

Studeren aan een hogeschool (hbo) of universiteit (wetenschappelijk onderwijs, kortweg wo) moet voor elke student die dat kan en wil, mogelijk zijn. Om dat te laten gebeuren, werken het ministerie van OCW, onderwijsinstellingen en studenten samen aan zaken voor studenten met een ondersteuningsvraag. Veel onderwijsinstellingen hebben inmiddels de intentieverklaring VN-verdrag Handicap ondertekend. Zij werken eraan om een school te zijn waar iedereen welkom is en het onderwijs voor iedereen toegankelijk is. Het Expertisecentrum Inclusief Onderwijs (ECIO) ondersteunt hen bij de implementatie van het Verdrag met de hulp van de werkgroep VN-verdrag, die wordt gesubsidieerd door het ministerie van OCW.

Kader studentenwelzijn

Vertegenwoordigers van de onderwijsinstellingen hebben samen met studenten het kader studentenwelzijn opgesteld. Dit kader geeft instellingen en studenten handvatten voor hoe ze ervoor kunnen zorgen dat de studieomgeving in 2030 inclusiever wordt. Belangrijke thema’s zijn bijvoorbeeld het bieden van passende ondersteuning en het creëren van ‘sense of belonging’.

Cultuur en media

Het ministerie van OCW houdt zich ook bezig met cultuur en media, onder andere door:

• De toepassing van de code diversiteit en inclusie;
• De ontwikkeling van een concept kennispunt toegankelijkheid voor cultuurinstellingen;
• Het onderzoeken en monitoren van cultuurdeelname van mensen met een beperking;
• De bevordering van ondertiteling, audiodescriptie en de inzet van gebarentolken;
• Het toegankelijk maken van e-boeken en audiovisuele mediadiensten;
• De bevordering van de representatie van mensen met een beperking in de media;
• Het verbeteren van de routekaart voor Toegankelijke Festivals (2020).

Mensen met een beperking moeten makkelijker kunnen meedoen aan cultuur, zoals naar de film of een festival gaan, net als ieder ander. De regering heeft advies gegeven over wat culturele organisaties beter kunnen doen.

Digitale toegankelijkheid

Het ministerie van BZK houdt zich onder andere bezig met digitale toegankelijkheid. Het ministerie van BZK wil er voor zorgen dat alle apps en websites van de overheid goed te gebruiken zijn. Ook heeft het ministerie van BZK de kennisbank DigiToegankelijk opgezet. Hier vind je antwoorden op veelgestelde vragen en praktische tips over digitale toegankelijkheid.

Nieuwe bouwregels

Voor nieuwe woningen en andere gebouwen worden nieuwe bouwregels ontwikkeld, zodat ze in de toekomst beter toegankelijk zijn voor iedereen. In Europa geldt een NEN-norm voor bouwers om gebouwen nog toegankelijker te maken. Nederland werkt – in opdracht van het ministerie van BZK – aan een vrijwillige Nederlandse norm die is gebaseerd op deze Europese norm en op verschillende richtlijnen en kaders van brancheverenigingen en bouwbedrijven. 

Betaalbare woningen

Het programma Een thuis voor iedereen wil ervoor zorgen dat er voldoende betaalbare woningen zijn voor verschillende groepen mensen, waaronder mensen met een beperking. Het programma kijkt hierbij naar een gelijkmatige verdeling over de gemeenten. Regio’s en gemeenten brengen in kaart wat mensen nodig hebben aan woonruimte, zorg, ondersteuning, begeleiding en welzijn. Dat doen ze door woonzorgvisies op te stellen. Op basis van deze visies maken de gemeenten afspraken met verhuurders, huurderorganisaties, zorgaanbieders en andere betrokken partijen.

Toegankelijke verkiezingen

Het ministerie van BZK wil zorgen voor toegankelijke verkiezingen, zodat iedereen die dat mag, kan stemmen. Hiervoor heeft BZK onder andere door de handreiking toegankelijke verkiezingsuitingen opgesteld. Ook werkt het ministerie van BZK aan een wetsvoorstel voor het bieden van hulp in een stemhokje. 

Werk en bestaanszekerheid

Het ministerie van SZW werkt aan werk en bestaanszekerheid voor iedereen. In een samenleving waarin iedereen de kans krijgt om mee te doen en zich te ontwikkelen. Zo neemt SZW belemmeringen op de arbeidsmarkt weg zodat mensen met een beperking beter kunnen meedoen. Daarbij richt het ministerie zich onder andere op preventie, eenvoudig van baan kunnen veranderen, ondersteuning naar werk, de banenafspraak en inkomensondersteuning. Ook werkt SZW aan het verbeteren van wet- en regelgeving.

Toegankelijk openbaar vervoer

Het ministerie van IenW werkt eraan dat het vervoer toegankelijk is voor iedereen. Dat betekent dat iedereen gebruik moet kunnen maken van de trein, de bus, de tram, de metro, het vliegtuig, de boot en alle wegen. Het openbaar vervoer moet in 2040 volledig toegankelijk zijn. Het ministerie van IenW heeft al veel gedaan om dit te bereiken en gaat nog meer stappen zetten. Dat doet het ministerie van IenW onder andere met het Bestuursakkoord Toegankelijkheid Openbaar Vervoer 2022-2032. In dit document staan allerlei afspraken, zoals het toegankelijk maken van treinstations en treinen, zorgen dat haltes voor bus, tram en metro goed te bereiken zijn, toiletten op stations en in treinen toegankelijk maken, en zorgen dat reisassistentie (eind 2025 beschikbaar op alle treinstations) en reisinformatie in orde zijn.

Toegankelijke luchthavens

Ook wil het ministerie van IenW ervoor zorgen dat iedereen makkelijk met het vliegtuig kan reizen. Zo is er al verschillende Europese regelgeving op dit gebied. En werkt het ministerie van IenW met de Europese Unie aan een standaard die ervoor zorgt dat reizigers met beperkte mobiliteit goed over de wereld kunnen reizen. Dit omvat ook het toelaten van assistentiehonden. Op nationaal niveau wil het ministerie van IenW dat Schiphol en de andere luchthavens goed toegankelijk zijn. 

Uitvoering VN-verdrag Handicap

Het ministerie van VWS is ervoor verantwoordelijk dat het VN-verdrag Handicap wordt uitgevoerd. Andere ministeries, gemeenten, maatschappelijke organisaties en bedrijven hebben daar samen met het ministerie van VWS een belangrijke rol in. Een goed voorbeeld is het opstellen van de nationale strategie en de aanzet tot de werkagenda. Ook coördineert VWS de invoering van de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn en de ratificatie van het facultatief protocol bij het VN-verdrag Handicap. 

Toegankelijke zorg

Het ministerie van VWS werkt aan toegankelijke en kwalitatief goede zorg en ondersteuning, onder andere door ervoor te zorgen dat mensen makkelijker hulpmiddelen kunnen krijgen. In de afgelopen jaren is een Verhuisconvenant ondertekend. Hierin staan afspraken tussen gemeenten onderling en tussen gemeenten en zorgkantoren over de overname van hulpmiddelen bij verhuizing. Het Convenant maatwerkprocedure bestaat uit stappen voor de uitvoering, zodat aanbieders sneller en beter een passend hulpmiddel kunnen verstrekken. De handreiking Vereenvoudigen terugkerende beschikking geeft adviezen aan gemeenten om beschikkingen voor hulpmiddelen af te geven zonder einddatum.

Mantelzorgagenda

De Mantelzorgagenda 2023-2026 heeft drie actielijnen;

1. De erkende positie van de mantelzorger. Hierin staat beschreven welke acties nodig zijn om de interactie tussen mantelzorger, regelgeving en instanties makkelijker te maken. Deze actielijn wil ervoor zorgen dat mantelzorgers gezien, gehoord en erkend worden. 
2. Gelijkwaardige samenwerking tussen mantelzorger en formele zorg.
3. Onderzoek naar wat mensen nodig hebben als ze zorgen voor iemand met een levenslange en levensbrede ondersteuningsbehoefte.

Hervormingsagenda Jeugd

In juni 2023 is de Hervormingsagenda Jeugd 2023-2028 definitief vastgesteld en ondertekend. Hierin staan de volgende, belangrijke afspraken die moeten bijdragen aan verbetering van zorg en ondersteuning van jeugdigen:

• Specifieke aandacht voor jeugdigen met een levenslange en levensbrede beperking;
• Meer kennis en expertise van medewerkers van stevige lokale teams, toegangsmedewerkers en de overige verwijzers naar jeugdhulp over de doelgroep en hun specifieke behoeften;
• Meer regie van de jeugdige en het gezin en de samenwerking tussen professionals, de jeugdige en het gezin. Onderdeel van deze regie is de keuzevrijheid in zorgverleners en financieringsvorm (zorg in natura en persoonsgebonden budget);
• Het mogelijk maken van meer passende beschikkingen (duur, aard en omvang);
• Het realiseren en implementeren van een toekomstgericht perspectiefplan dat meegroeit met de jeugdige en het gezin;
• Het realiseren en daadwerkelijk beschikbaar maken van logeeropvang en respijtzorg. VWS en VNG zijn met de cliëntorganisaties in gesprek over hoe ze deze beweging bij gemeenten het best kunnen faciliteren.

Toekomstagenda zorg en ondersteuning

Vanuit de Toekomstagenda zorg en ondersteuning voor mensen met een beperking werken we samen met diverse organisaties aan een toekomstbestendige gehandicaptenzorg. De Toekomstagenda bestaat uit zes thema’s:

1. Complexe zorg
2. Mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB)
3. Cliëntondersteuning
4. Technologie & innovatie
5. Vakmanschap & arbeidsmarkt
6. Levenslang en levensbreed Wmo

Eén tegen eenzaamheid

Elk mens wil graag ergens bij horen en van betekenis zijn. Maar veel mensen voelen zich eenzaam, van jong tot oud. Van de mensen met een beperking voelt zes op de tien zich eenzaam. Eén tegen eenzaamheid is een programma van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om eenzaamheid in Nederland te verminderen. Om dit te bereiken bundelen maatschappelijke organisaties, gemeenten, bedrijven, ondernemers en de Rijksoverheid hun krachten in landelijke en lokale samenwerkingsverbanden. Hierbij richten ze zich op drie actiepunten:

• meer bewustwording in de samenleving over eenzaamheid
• meer mensen die zelf actie ondernemen tegen eenzaamheid 
• in alle gemeenten een lokale aanpak tegen eenzaamheid

Diverse organisaties die zich inzetten voor mensen met een beperking maken deel uit van de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid.

Daarnaast ondersteunt dit programma wetenschappelijk onderzoek om meer kennis te verzamelen over wat helpt om eenzaamheid te verminderen, vooral bij mensen met een lichte verstandelijke beperking en mantelzorgers. 

Toegankelijk sporten en bewegen

Mensen met een beperking moeten vaak ver reizen om te gaan sporten. Voor een deel van deze mensen is het openbaar vervoer geen mogelijkheid. Special Heroes regelt, met financiering vanuit het ministerie van VWS, sportvervoer voor sporters met een ernstige (lichamelijke) beperking: de sportvervoersvoorziening. Hierbij regelt vervoersbedrijf Qarin het vervoer en ontvangt de sporter een kilometervergoeding. De sporter krijgt per jaar een kilometerbudget op basis van vastgestelde criteria.

Sporthulpmiddelen worden niet altijd vergoed. Wanneer dit het geval is, kunnen mensen contact opnemen met Uniek Sporten. Deze organisatie kijkt op basis van bepaalde criteria of mensen in aanmerking komen voor een sporthulpmiddel en regelen dit dan vervolgens. Uniek Sporten geeft cliënten ook sportadvies en helpt met bezwaar indienen bij gemeenten of zorgverzekeraars. 
Het ministerie van VWS werkt aan het verbeteren van wet- en regelgeving. In de subsidieregeling Stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties is opgenomen dat aanvullende subsidie voor toegankelijkheid beschikbaar is.

Buitenspelen

Naast sporten is het van belang dat kinderen kunnen buitenspelen. Het ministerie van VWS ondertekende daarom samen met andere partijen in 2019 het SamenSpeelAkkoord. Vanaf 2020 zijn deze activiteiten ondergebracht in het SamenSpeelNetwerk, de landelijke community voor kennisdeling en kennisontwikkeling over samen spelen. VWS wil zoveel mogelijk kennis verzamelen en delen, en wil nieuwe ambassadeurs (beloftemakers) vinden. Daarmee wil het ministerie van VWS een positieve verandering brengen.